Η Κάτω Μονή εξελίχθηκε διαχρονικά σ’ ένα σημαντικό σταυροδρόμι διακίνησης ανθρώπων και προϊόντων, καθιστώντας την περιοχή ως μια «πύλη» προς τα χωριά της Πιτσιλιάς. Αυτό ήταν επιβεβλημένο, αφού ιστορικοί και γεωγραφικοί λόγοι το επέβαλαν. Από τη μια η απόσταση των 32 χμ. που χωρίζει το χωριό από την πόλη της Λευκωσίας «του έδινε μια απόσταση ασφαλείας», ώστε να κρατήσει την αυθεντικότητά του και να μην μετατραπεί σε προάστιο, όπως συνέβηκε με γνωστά, μεγάλα προάστια της πρωτεύουσας.

Από την άλλη, η γεωγραφική θέση του χωριού, να βρίσκεται, δηλαδή, στα ριζά της Πιτσιλιάς, του έδινε σαφή πλεονεκτήματα: α) η θέση του χωριού στους πρόποδες του όρους Κορώνη, του παρείχε τη δυνατότητα να λειτουργεί «ως πύλη προς το μεγάλο ορεινό όγκο» που προεκτείνεται στα νοτιοδυτικά με τα διάσπαρτα χωριά στο βάθος και  β) η σχετικά μικρή απόσταση από την πρωτεύουσα έκανε εύκολο το ταξίδι «από και προς την πόλη με γαϊδούρι», που ήταν τότε το κύριο μέσο συγκοινωνίας. Και προπάντων, αυτό το ταξίδι, μπορούσε να πραγματοποιηθεί μέσα σε λίγες μόνο ώρες, γεγονός που επέτρεπε την ολοκλήρωσή του την ίδια μέρα, χωρίς να χρειάζεται να διανυκτερεύσει κανείς στα μισά του δρόμου ή στην πόλη.

Περισσότερα…

Πηγή: Το υλικό ανακτήθηκε από: Κ. Χαραλαμπίδης (2012), Κάτω Μονή, η Πύλη της Πιτσιλιάς, Κοινοτικό Συμβούλιο Κάτω Μονής.